Σε όλες τις μεγάλες πολιτικές και κατεπέκταση κοινωνικές μεταβολές, σε κάθε οικονομικό και αντίστοιχα πολιτικό σύστημα, διανοούμενοι και επιφανείς προσωπικότητες, έπαιξαν ρόλο καθοριστικό.
Βάσει των προαναφερθέντων η συμμετοχή των πολιτών στα κοινά, δεν πρέπει να παραμένει σε επίπεδο μόνο ατομικό, αλλά και συλλογικό. Απο το πολιτικό σώμα, δεν πρέπει να εξαιρούνται ή να παραγκωνίζονται οι Έλληνες Τσιγγάνοι, οι οποίοι διαμένουν και μοιράζονται τα ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις με τα υπόλοιπα μέλη της περιβάλλουσας κοινωνίας. Φαίνεται πως η συμμετοχή των πολιτών στα κοινά, είναι δείγμα ενός εξυγιασμένου και επιτυχώς συμπεριληπτικού πολιτικού συστήματος, το οποίο εξασφαλίζει την ομαλή λειτουργία των θεσμών του.
Δυστυχώς, για τους Έλληνες Ρομά, αυτός είναι ένας δρόμος δύσκολος. Ο κοινωνικός αποκλεισμός, η γκετοποίηση των οικισμών και η πλήρης αδιαφορία της πολιτείας, παραμερίζουν τους Ρομά στο περιθώριο και τους οδηγούν στον ολισθηρό δρόμο της παρανομίας και της παραβατικότητας. Με αποτέλεσμα, από τους Έλληνες Ρομά, σε αντίθεση με άλλες εθνοτικές ομάδες, δεν έχουν αναδειχθεί προσωπικότητες επιφανείς στον χώρο της διανόησης, των γραμμάτων ή των επιστημών. Λίγες είναι οι εξαιρέσεις των νέων Ρομά που έχουν λάβει ανώτερη μόρφωση και επαγγελματική κατάρτιση. Ακόμα και στη σημερινή εποχή, οι μορφωμένοι Ρομά αποσιωπώνται, φιμώνονται ή εισπράττουν την αδιαφορία των διοικητικών μελών των συλλόγων, κι αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αδιαφορούν και να μένουν αδρανείς στην αφάνεια. Αυτή η αφάνεια και ο παραγκωνισμός, κατακρεμνίζει όλους τους αγώνες των Ρομά και την παραγωγική εξέλιξή τους, καταδικάζοντας όλα τα μέλη των οικισμών στην φτώχεια, την ανέχεια και την οπισθοδρόμηση.
Συμπεραίνουμε λοιπόν, ότι τα σωματεία και οι σύλλογοι, οφείλουν να προσανατολιστούν προς τη δημιουργία ενός πλάνου με σκοπό την εθνική στρατηγική και την κοινωνική ένταξη των Ρομά. Στη παρακάτω πρόταση μιλάμε για έναν έντιμο αγώνα από νέους δραστήριους της κοινότητας, που δεν έχουν παρελθόν στη πολιτική ζωή του τόπου. Από αυτό τον αγώνα δεν πρέπει να λείπουν, οι έμπειροι Τσιγγάνοι και οι διαπιστευμένοι από το συμβούλιο της Ευρώπης διαμεσολαβητές/τρίες Ρομά. Στόχος είναι να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες κοινής συνύπαρξης, νέων επιστημών Ρομά, έμπειρων Τσιγγάνων – εκπροσώπων της κοινότητας και εξειδικευμένων διαμεσολαβητών Ρομά, προκειμένου να ιδρυθεί η «εθνική αντιπροσωπία των Ελλήνων Τσιγγάνων» με σκοπό το σχηματισμό μιας εθνικής οργανωτικής επιτροπής, η οποία θα αναλάβει το συντονισμό του αγώνα, θα υπερασπιστεί τις οργανωτικές αρχές για την ανάδειξη ενός Ηγέτη με κοινή και ευρεία αποδοχή.
Καταλυτικό ρόλο στην επίτευξη των στόχων μας, ως Έλληνες Ρομά, θα παίξει η “Πανελλήνια Συνομοσπονδία Ελλήνων Ρομά”, η οποία πρέπει να συμβάλει με τη θετική της στάση, στην συσπείρωση και την ενότητα όλων των Τσιγγάνων, κάτω από την πολιτική της “ομπρέλα”. Εκπρόσωποι από όλη την Ελλάδα, από διάφορες Τσιγγάνικες οργανώσεις, σωματεία και Συλλόγους καθώς κι επιστήμονες Ρομά, νέοι διαμεσολαβητές, από όλους τους οικισμούς, με δημοκρατικές διαδικασίες προσδοκάμε να εκλέξουν αντιπροσώπους από τη βάση, οι οποίοι θα αντιπροσωπεύσουν με τη σειρά τους σύνεδρους. Οι σύνεδροι θα καταλήξουν στην εκλογή ενός γενικού αντιπροσώπου, δηλαδή του Ηγέτη.
Αμέσως ο νέος φυσικός και νόμιμος Ηγέτης εκλεγμένος από τους αντιπροσώπους θα κινήσει τις δημοκρατικές και νόμιμες διαδικασίες επικυρώσεις του, από τη βάση του Τσιγγάνικου λαού. Έπειτα θα διεξαχθεί το 1ος πανελλαδικό συνέδριο αντιπροσώπων, διακηρύσσοντας τους στόχους, τους σκοπούς και το κοινό μας όραμα, αυτό θα γίνει μέσα από προγραμματικές δηλώσεις με διαδικασίες διαφάνειας. Στη συνέχεια θα κηρυχθούν εκλογές, οι οποίες θα πραγματοποιηθούν από τη βάση του Τσιγγάνικου λάου. Εφόσον συμβούν αυτά, η Τσιγγάνικη κοινωνία δεν θα έχει πάρα να οδεύσει προς τον δρόμο της επιτυχούς επίτευξης των στόχων της.
Το σχέδιο αυτό και το όραμα αυτό, μίας ενωμένης Τσιγγάνικης κοινότητας στην Ελλάδα επιβάλλεται να το υποστηρίξει η ΕΛΛΑΝ ΠΑΣΣΕ. Αν και εφόσον επιτευχθεί τότε η Ελλάν Πασσέ θα συνεχίσει να ασκεί διοίκηση, να σχεδιάζει και να εφαρμόζει πολιτικές, καθώς και να λαμβάνει μέρος σε ευρωπαϊκά και κρατικά προγράμματα. Με άλλα λόγια, η Ελλάν Πασσε πρέπει να αγωνιστεί και να βάλει πλάτη στην ενότητα όλων των Ρομά με συντονισμένες πολιτικές κινήσεις. Η ΕΛΛΑΝ ΠΑΣΣΕ πρέπει να συντονίσει τον αγώνα, από τον οποίο θα βγει κερδισμένη. Αν πετύχουμε στην Ελλάδα την ενότητα των Τσιγγάνων κάτω από την ομπρέλα της συνομοσπονδίας, είμαι σίγουρος θα πετύχουμε και το σχέδιο εισαγωγής αντιπροσώπων στην Ελληνική Βουλή.
Συνοψίζοντας, το κοινό όραμα , η ενότητα, η συσπείρωση, ο προγραμματισμός και το προβάδισμα των μορφωμένων Ρομά προς την ενεργή συμμετοχή τους στα κοινά, θα οδηγήσει μόνο προς την επιτυχία. Το μέλλον των Ρομά θα είναι πλέον στα χέρια τα δικά μας, κι όχι των μπαλαμε. Ο δρόμος θα μας πάει μπροστά μόνο αν τον ανοίξουμε με τα ίδια μας τα χέρια.
Καλώ όλους τους Ρομά, να αφήσουν τους εγωισμούς, το μίσος και τη διχόνοια.
Καλώ όλους τους Τσιγγάνους να αφήσουν την έχθρα, τη ζήλεια και την κακία.
Καλώ τα αδέρφια Ρομά να ενωθούμε όλοι μαζί για το καλό της κοινωνίας μας.
Χαρίτος Παναγιώτης
Κοινωνικός και Πολιτικός επιστήμονας